Het aantal arbeidsongeschikten stijgt en de uitkeringslasten worden onbetaalbaar. Als werkgever draai je deels voor deze kosten op en dragen personeelstekorten niet bij aan de arbeidscapaciteit die je juist zo hard nodig hebt. De WIA (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen), blijkt in de praktijk zo complex dat er maar één oplossing is: de WIA moet veranderen. Maar hoe?
In een knelpuntenanalyse uit najaar 2023 blijkt dat alle(!) betrokkenen de WIA-regelgeving te complex vinden. De beoordeling vindt men niet eenduidig en er zijn teveel partijen bij betrokken. Wat het probleem nog meer uitvergroot? Een nijpend tekort aan verzekeringsartsen.
Complexer dan gedacht
Een snelle opfriscursus: de WIA voorziet in een uitkering voor werknemers die, om psychische of fysieke redenen, niet in staat zijn om (volledig) te werken. In 2006 werd de WIA geïntroduceerd als vervanging voor de WAO-regeling. Deze ging uit van het niet meer kunnen uitoefenen van de eigen functie en resulteerde in een hoger aantal WAO-uitkeringen dan voorzien. Om dit te corrigeren focust de WIA zich op de mogelijkheden om alsnog te werken binnen de eigen functie óf in vergelijkbare posities.
DE WIA BLEEK IN DE PRAKTIJK ECHTER EEN COMPLEXE REGELGEVING TE ZIJN, WAARDOOR DE AFKORTING AL SNEL WERD UITGELEGD ALS WAT INGEWIKKELD ALLEMAAL.
Aantal arbeidsongeschikten stabiliseert niet
De verwachting bij de introductie, was dat na een paar jaar de uitstroom gelijk zou lopen met de instroom. Maar de uitstroom re-integratie is nooit echt op gang gekomen. Dus zijn er nu zo’n half miljoen WIA-gerechtigden.
Complexe beoordelingen
Bij de beoordeling heb je zowel een verzekeringsarts als een arbeidsdeskundige nodig. De arts kijkt naar iemands beperkingen, terwijl de arbeidsdeskundige beoordeelt welke functies nog wel haalbaar zijn op basis van de beperkingen. Daardoor ontstond veel discussie en onbegrip over mogelijke functies die iemand nog kon uitoefenen. In de tussentijd daalde ook het aantal verzekeringsartsen.
Tekorten leiden tot noodmaatregelen
Het tekort aan verzekeringsartsen resulteert in langdurige onzekerheid voor werknemers omdat de WIA-beoordeling op zich laat wachten. Om financiële problemen te voorkomen worden voorschotten verstrekt die later terugbetaald moeten worden, maar die verplichting wordt ook soms weer kwijtgescholden. Bovendien worden werknemers van 60 jaar of ouder allemaal arbeidsongeschikt verklaard na 104 weken verzuim. Dit laatste leidt soms tot misbruik; zeg maar een ‘gesubsidieerde VUT-regeling’ waarvan de maatschappij uiteindelijk de kosten draagt.
Adviesrapport OCTAS
Hoog tijd voor een frisse blik! De Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS), heeft bij diverse werkgevers, uitkeringsgerechtigden en andere partijen, waaronder Robidus, geïnventariseerd wat de knelpunten zijn.
Op 29 februari presenteerde de OCTAS het adviesrapport aan de minister. Hierin gaven zij oplossingsrichtingen om het huidige stelsel te verbeteren.
Vooraanstaand OCTAS-lid Pierre Koning gaat in gesprek met Jeroen van Amersfoort (Robidus) over de oplossingsrichtingen uit het rapport
Beluister de podcast!
