Door sommigen gevreesde ’hangmateffect’ blijkt na wetenschappelijk onderzoek onterecht
Wanneer ziek uitgevallen medewerkers hoge uitkeringsrechten hebben om op terug te vallen, is er weinig motivatie om weer aan het werk te gaan. Is dat wel zo? Op basis van data vanuit Robidus Risk Consulting bleek uit wetenschappelijk onderzoek dat de aanvullende WIA-verzekering juist een stimulerend effect heeft op de terugkeer naar werk na langdurige ziekteperiode. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een bonusuitkering bij verrichtte werkzaamheden en ondersteuning bij de re-integratie.
Werkgevers kunnen ervoor kiezen om hun werknemers een aanvullende WIA-verzekering aan te bieden. Deze verzekering is er om eventuele inkomensterugval bij langdurig ziekteverzuim tegen te gaan. Een vaker geuite zorg hierbij is, dat wanneer een werkgever haar medewerkers een aanvullende WIA-verzekering aanbiedt, dat dit de prikkel voor werknemers zou verminderen om terug te keren naar werk (zie o.a. Hendren et al, 2021). Eerder wetenschappelijk onderzoek leverde sterke aanwijzingen op dat financiële prikkels inderdaad werk kunnen ontmoedigen.³ Onderzoekers Pierre Koning¹ en Max van Lent² verbonden aan respectievelijk de Vrije Universiteit Amsterdam en Universiteit Leiden, presenteren op dinsdag 22 maart de resultaten van hun onderzoek op dit thema binnen de Nederlandse arbeidsongeschiktheidsverzekeringen.
Bonusuitkeringen en re-integratieondersteuning
In tegenstelling tot de aanwijzingen die er zijn dat financiële prikkels werk kunnen ontmoedigen, blijkt uit hun onderzoek dat een aanvullende WIA-verzekering juist stimulerend kan werken.
Wanneer ziek uitgevallen werknemers hoge uitkeringsrechten hebben waarop ze kunnen terugvallen, is er weinig motivatie om weer aan het werk te gaan. De aanvullende WIA-verzekering blijkt echter juist een stimulerend effect te hebben op terugkeer naar werk. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een bonusuitkering bij het werkzaam zijn en ondersteuning bij re-integratie.
In samenwerking met Robidus
De onderzoekers hebben in samenwerking met Robidus geanonimiseerde data geanalyseerd van ruim 2.000 bedrijven, met bij elkaar meer dan 100.000 werknemers en 36.000 WIA-aanvragen. De centrale vraag die beantwoord moest worden is “Welke invloed heeft een aanvullende WIA-verzekering op (terugkeer naar) werk?” De analyse richt zich op welke effecten aanvullende arbeidsongeschiktheidsverzekeringen kunnen hebben op het ziekteverloop en op de kans dat ziek uitgevallen werknemers weer (gedeeltelijk) terugkeren naar werk naast behoud van een uitkering.
Het onderzoek laat zien dat een WIA-aanvullingsverzekering weinig impact heeft op het ziekteverloop zelf en dat de kans op herstel iets hoger is bij aanwezigheid van deze verzekeringen. Tijdens de daaropvolgende WIA-periode wordt de impact van de aanwezigheid van aanvullende verzekeringen beter zichtbaar. De kans dat een (gedeeltelijk) arbeidsongeschikte weer (deels) aan het werkt gaat, ligt hoger wanneer deze een aanvullende verzekering heeft. Afhankelijk van het type aanvullende verzekering, ligt dat 5 tot 10 procentpunt hoger dan bij arbeidsongeschikten die niet aanvullend verzekerd zijn.
De conclusie van het onderzoek is dat juist de context waarin de aanvullende verzekering wordt aangeboden bepalend is; alleen een verhoging van de uitkering heeft een verlagend effect op werk, een aanvullende uitkering in combinatie met een bonus of re-integratie-ondersteuning hebben een compenserend effect, waardoor per saldo een positief netto resultaat op werken zichtbaar is.
¹Hoogleraar Economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
²Universitair Docent Economie aan de Universiteit Leiden
³Zie bijvoorbeeld de overzichtsartikelen van Dal Bianco (2019) en Cabral en Dillender (2020). Deze artikelen laten zien dat meer genereuze uitkeringen ervoor zorgen dat werknemers minder snel werk hervatten en minder van hun verdiencapaciteit benutten.
