Een groot deel van het verzuim is werkgerelateerd. Daar heeft u als werkgever dus direct invloed op. Om de inzetbaarheid binnen uw organisatie te verbeteren is een inventarisatie van de arbeidsomstandigheden een goed vertrekpunt. Op basis van de geconstateerde risico’s kunt u maatregelen nemen om het verzuim te beperken.
Sinds 1 januari 1994 is een risico-inventarisatie & -evaluatie (RI&E) verplicht voor werkgevers. Deze verplichting vloeit voort uit artikel 5 van de Arbeidsomstandighedenwet. Ook het “plan van aanpak” is expliciet opgenomen in de wettekst (art. 5 lid 2) en maakt integraal deel uit van de RI&E. De Inspectie SZW controleert werkgevers op de naleving van deze RI&E-verplichting. Tevens toetst de inspectie de praktijkomstandigheden op de ‘werkvloer’ aan de RI&E en het plan van aanpak.
Doel RI&E
De risico-inventarisatie en -evaluatie heeft een tweeledig karakter. Enerzijds inzicht krijgen waar de arbeidsrisico’s liggen binnen de organisatie. Anderzijds vormt het de basis om te gaan werken aan het verbeteren van de arbeidsomstandigheden om zo de medewerkers op een gezonde, veilige manier te laten werken.
De RI&E wordt vaak gebruikt als vertrekpunt voor keuzes rondom beleid. Tevens dient het als instrument (nul en één-meting) om te toetsen of aanpassingen geleid hebben tot verbetering van de arbeidsomstandigheden.
Voorwaarden RI&E
Vanzelfsprekend dient een RI&E een objectief beeld te geven van de actuele veiligheidsrisico’s binnen een organisatie. U mag zelf een RI&E opstellen, maar dan dient deze formeel getoetst te worden door een deskundige. Vandaar dat veel organisaties ervoor kiezen om de uitvoering van de RI&E extern te beleggen.
Een rapportage van de RI&E moet wettelijk bestaan uit de volgende onderdelen:
- inventarisatie van de actuele arbeidsrisico’s;
- evaluatie van risico’s (beoordeling van het gevaar);
- weergave hoe het risico beheerst is;
- plan van aanpak
Risico inventarisatie
De wetgever heeft de meest voorkomende arbeidsrisico’s als verplichte items voor het RI&E gesteld. Een organisatie kan specifieke arbeidsrisico’s hebben, het is raadzaam om alle arbeidsrisico’s mee te nemen en niet alleen de wettelijk verplichte. Voor veel branches zijn arbocatalogi opgesteld, waar specifieke arbeidsrisico’s worden beschreven.
Fysieke werkplek
Denk hierbij aan het klimaat van het gebouw waar gewerkt wordt, maar ook aan zaken als verlichting.
Bouwkundige, installatie en organisatieaspecten (BIO).
Brandveiligheid en nooduitgangen zijn voor de hand liggende onderwerpen. Maar er dient ook beoordeeld te worden hoe de calamiteitenprocedure binnen uw organisatie werkt, is er bedrijfshulpverlening etc.
Beeldschermwerk
Veel fysieke klachten van werknemers zijn te relateren aan werken op de computer. Vandaar dat dit een apart onderwerp is in de RI&E. De werkplekken worden beoordeeld, maar ook of de organisatie aandacht besteed aan de werkhouding van haar werknemers.
Psychosociale arbeidsbelasting
Burn-out is een vaak voorkomend mentaal gezondheidsprobleem bij werknemers in alle organisaties. In de RI&E worden werknemers ondervraagd over de psychosociale arbeidsomstandigheden. De wettelijk verplichte onderdelen zijn: werkdruk (oorzaken), werkstress, discriminatie, agressie, seksuele intimidatie, pesten.
Fysieke arbeidsbelasting
Veel tillen, duwen en ander fysiek werk leidt vaak, in combinatie met verkeerde houding, tot een hoog arbeidsrisico. Middels de RI&E worden deze onderzocht en in kaart gebracht.
Evaluatie
Inzicht hebben in de arbeidsrisico’s van uw organisatie is één ding. De cruciale vraag is: wat gaat u er aan doen?
Ook dit plan van aanpak dient u wettelijk vast te leggen.
Bij een volgende RI&E kan dan beoordeeld worden in hoeverre de eerder genoemde arbeidsrisico’s onder controle zijn. Volledig uitsluiten van arbeidsrisico’s is onmogelijk, maar u kunt er wel alles aan doen om de risico’s zoveel mogelijk te beperken. Betere arbeidsomstandigheden betalen zich immers terug in lager verzuim. Daarom is de RI&E van cruciaal belang: Niet omdat het wettelijk moet, maar omdat het beter is voor uw werknemers en voor u als werkgever.
De onafhankelijke arbodienst Obra, 100% dochter van Robidus, ondersteunt organisaties bij het uitvoeren van een RI&E. Ga naar http://www.obraservices.nl voor meer informatie.
